تمامی دانشجویان بین المللی در ماه های اول زندگی در مالزی، برای تامین بخشی از هزینه های زندگی و تحصیل و همچنین کسب تجربه کار در یک محیط خارجی، به فکر پیدا کردن کار دانشجویی در مالزی هستند.
کار کردن در مالزی به عنوان دانشجو، چارچوب و مقررات خاصی دارد. برخلاف برخی کشورها که سیاستهای بازتری در این زمینه دارند، مالزی با هدف حفظ کیفیت آموزش و نظم اجتماعی، محدودیتهایی برای نوع، زمان و محل اشتغال دانشجویان خارجی در نظر گرفته است.
این محدودیتها نهتنها به منظور جلوگیری از اختلال در روند تحصیل دانشجو وضع شدهاند، بلکه به دلیل کنترل بازار کار و جلوگیری از رقابت نابرابر با نیروی کار محلی نیز اعمال میشوند. بنابراین، هر دانشجوی بینالمللی که قصد دارد در کنار تحصیل، تجربه شغلی نیز در مالزی کسب کند، باید آگاهانه و با رعایت کامل الزامات قانونی وارد این مسیر شود.
وضعیت کار دانشجویی در مالزی
کار دانشجویی در مالزی برای دانشجویان بینالمللی دارای محدودیتهایی است. دانشجویان خارجی مجاز به کار نیمهوقت تا حداکثر 20 ساعت در هفته هستند، اما فقط در تعطیلات ترم رسمی دانشگاه و با دریافت مجوز از اداره مهاجرت مالزی. این اشتغال محدود به مشاغلی مانند رستورانها، پمپبنزینها، فروشگاههای خرد و هتلها است و دانشجویان حق کار در بخشهای حساس مانند حسابداری، داروسازی یا مراکز خدمات حرفهای را ندارند.
همچنین، برای اشتغال باید از موسسه آموزشی خود تاییدیه بگیرند و اجازهنامه رسمی دریافت کنند. تخلف از این قوانین میتواند منجر به لغو ویزا و اخراج از کشور شود. در نتیجه، اگرچه امکان کار وجود دارد، اما تحت نظارت و با محدودیتهای جدی انجام میگیرد.
کار در مالزی برای دانشجویان کارشناسی، به دلیل تعداد زیاد کلاسها و واحدهای درسی، تقریبا غیر ممکن است. ولی دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری می توانند در شرایط خاصی کار کنند.
مزایا و معایب کار دانشجویی در کشور مالزی
کار دانشجویی در مالزی به عنوان تجربهای دووجهی، هم میتواند فرصتهایی ارزشمند برای توسعه مهارت، درآمد و آشنایی با فرهنگ کاری این کشور فراهم کند، و هم محدودیتهایی جدی بههمراه داشته باشد که در صورت ناآگاهی، مسیر تحصیل و اقامت را با چالش مواجه سازد.
مزایا:
- فزایش مهارتهای ارتباطی و کاری
- تجربهی کار در محیط چندفرهنگی
- کسب درآمد برای پوشش بخشی از هزینههای زندگی
- ایجاد شبکه اجتماعی و حرفهای محلی
- بهبود زبان انگلیسی در محیط واقعی
- آشنایی عملی با فرهنگ و قوانین کاری مالزی
- افزایش شانس کاریابی پس از فارغالتحصیلی
- تقویت رزومه برای بازار کار بینالمللی
معایب:
- محدود بودن زمان اشتغال به تعطیلات رسمی
- نیاز به اخذ مجوز رسمی از اداره مهاجرت
- محدودیت در نوع مشاغل مجاز
- درآمد نسبتاً پایین نسبت به هزینههای شهری
- احتمال تداخل با روند تحصیلی
- ریسکهای قانونی در صورت اشتغال غیرمجاز
- نبود فرصتهای مرتبط با رشتههای تخصصی
- نیاز به تسلط اولیه به زبان و فرهنگ کاری مالایی یا چینی
چگونه در مالزی کار پیدا کنیم؟
برای پیدا کردن کار دانشجویی در مالزی، دانشجویان بینالمللی باید روندی مشخص و دقیق را طی کنند که شامل هماهنگی با دانشگاه، دریافت مجوزهای قانونی، و رعایت مقررات سختگیرانه مهاجرتی است. دولت مالزی به منظور حفظ کیفیت آموزشی و جلوگیری از بهرهکشی غیرقانونی از نیروی کار دانشجویی، مقررات مشخصی برای فعالیتهای شغلی دانشجویان خارجی وضع کرده است. این روند، برخلاف برخی کشورها که اجازه کار آزادانهتری میدهند، نیازمند پیگیری دقیق، مستندسازی رسمی و تعامل فعال با نهادهای دانشگاهی و دولتی است.
۱. بررسی واجد شرایط بودن از نظر ویزای دانشجویی
نخستین گام، بررسی وضعیت اقامت و ویزای تحصیلی دانشجو است. تنها دانشجویانی که دارای ویزای معتبر دانشجویی (Student Pass) هستند و در مؤسسات آموزش عالی مورد تأیید وزارت آموزش عالی مالزی تحصیل میکنند، مجاز به درخواست مجوز کار دانشجویی میباشند.
این ویزا باید توسط اداره مهاجرت مالزی (Immigration Department of Malaysia) صادر شده باشد و در تمام مدت تحصیل، معتبر باقی بماند. همچنین، رشته تحصیلی و نوع مؤسسه آموزشی نیز در تصمیمگیری نهایی مهاجرت نقش دارد. برای مثال، دانشجویان شاغل به تحصیل در مؤسسات خصوصی کوچک که دارای مجوز رسمی نیستند، ممکن است امکان درخواست کار دانشجویی را نداشته باشند.
۲. دریافت تاییدیه از مؤسسه آموزشی محل تحصیل
پس از اطمینان از اعتبار اقامت، دانشجو باید به دپارتمان امور بینالملل یا دفتر دانشجویان خارجی دانشگاه مراجعه کرده و درخواست خود را برای اشتغال نیمهوقت ثبت کند. دانشگاه وظیفه دارد بررسی کند که آیا عملکرد تحصیلی دانشجو مناسب است و اشتغال تأثیری منفی بر روند آموزشی وی نخواهد گذاشت.
نمرات، حضور در کلاسها و پیشرفت تحصیلی از جمله معیارهای بررسی هستند. چنانچه مؤسسه آموزشی تشخیص دهد که دانشجو از نظر عملکرد تحصیلی ضعیف است یا اشتغال میتواند اختلالی در آموزش ایجاد کند، اجازه ارسال درخواست به اداره مهاجرت داده نخواهد شد.
دانشجویانی که شیوه تحصیل آنها به صورت تحقیقمحور (Research) است، لازم است نامهای از استاد راهنمای خود دریافت کنند. در این نامه، استاد راهنما باید تأیید کند که اشتغال در مالزی، خللی در روند تحصیل و فعالیتهای پژوهشی دانشجو ایجاد نمیکند. تنها در صورت صدور این تأییدیه، امکان دریافت مجوز کار دانشجویی وجود خواهد داشت.
۳. تهیه و ارائه مدارک لازم به اداره مهاجرت
در این مرحله، دانشجو باید مدارک لازم برای درخواست مجوز کار را فراهم و به اداره مهاجرت ارائه کند. مدارک معمولاً شامل گذرنامه معتبر، کپی ویزای دانشجویی، نامه تاییدیه از دانشگاه، فرم درخواست رسمی اشتغال نیمهوقت و پیشنهاد کاری از سوی کارفرمای مشخص میباشد.
این پیشنهاد شغلی باید در قالب نامهای رسمی از سوی محل کار (مانند رستوران یا فروشگاه) تهیه شده و حاوی شرح شغل، ساعات کاری و مدت قرارداد باشد. همچنین، کارفرما باید شرایط قانونی لازم برای بهکارگیری اتباع خارجی را دارا باشد. ارائه ناقص یا نادرست مدارک باعث رد درخواست خواهد شد.
۴. شرکت در مصاحبه یا بررسی حضوری (در صورت نیاز)
در برخی موارد، به ویژه در اولین درخواست یا در صورت وجود ابهام در مدارک، ممکن است اداره مهاجرت از دانشجو بخواهد در یک جلسه بررسی حضوری شرکت کند. در این جلسه، هدف بررسی صحت اطلاعات، تطبیق مدارک، و اطمینان از قانونی بودن نوع اشتغال است. همچنین ممکن است از دانشجو سوال شود که چرا خواهان کار است، چه ساعاتی کار میکند و آیا از شرایط و محدودیتهای اشتغال آگاه است یا خیر. موفقیت در این مرحله به شفافیت پاسخها و تسلط کامل بر مقررات بستگی دارد.
۵. صدور مجوز اشتغال نیمهوقت توسط اداره مهاجرت
در صورت تأیید نهایی، اداره مهاجرت مجوز رسمی اشتغال نیمهوقت را صادر میکند و به شما اجازه کار در مالزی می دهد. این مجوز بهصورت محدود و معمولاً برای سه تا شش ماه صادر میشود و فقط در ایام تعطیلات رسمی دانشگاه اعتبار دارد، نه در طول ترم آموزشی. همچنین این مجوز محدود به مشاغل مشخص مانند پیشخدمتی، صندوقداری یا کمک در فروشگاهها است و در محلهای حساس، مشاغل فنی – حرفهای یا اداری قابل استفاده نیست. مجوز بهصورت کتبی یا در قالب مهر در گذرنامه درج میشود و باید همیشه همراه دانشجو باشد.
۶. تمدید یا اصلاح مجوز در صورت ادامه اشتغال
چنانچه دانشجو قصد ادامه همکاری با کارفرما را داشته باشد، پیش از اتمام اعتبار مجوز باید مراحل تمدید را آغاز کند. این فرآیند شامل ارائه نامه جدید از کارفرما، ارزیابی مجدد دانشگاه و ثبت درخواست در اداره مهاجرت است. در صورتی که محل اشتغال یا نوع کار تغییر کند، دانشجو موظف است برای اصلاح اطلاعات، درخواست جدیدی ثبت نماید؛ در غیر این صورت، اشتغال او غیرقانونی محسوب خواهد شد و تبعاتی مانند لغو ویزا یا جریمههای سنگین در پی خواهد داشت.
میزان درآمد کار دانشجویی در کشور مالزی
در مالزی، دانشجویان بینالمللی مجاز به اشتغال پارهوقت در دورههای تعطیلات رسمی دانشگاه هستند و میزان درآمد آنها بسته به نوع شغل، محل کار و مهارتهای فردی متفاوت است.
حداقل دستمزد قانونی
بر اساس «دستورالعمل دستمزد حداقل ۲۰۲۴» (MWO 2024)، از اول فوریه ۲۰۲۵، حداقل دستمزد ماهیانه در مالزی برای اکثر کارفرمایان به ۱٬۷۰۰ رینگیت افزایش یافته است. این معادل تقریبی ۸٫۷۲ رینگیت در ساعت برای کارگران تماموقت است. این نرخ برای کارفرمایانی با پنج کارمند یا بیشتر و همچنین کارفرمایان در فعالیتهای حرفهای اعمال میشود.
درآمدهای متداول برای دانشجویان
دانشجویان بینالمللی معمولاً در مشاغلی مانند رستورانها، فروشگاهها، هتلها و مراکز خدماتی مشغول به کار میشوند. بر اساس اطلاعات موجود، درآمد ساعتی در این مشاغل بهطور متوسط بین ۱۲ تا ۱۵ رینگیت است. در برخی موارد، مانند مشاغل مرتبط با رویدادها یا فروش مستقیم، درآمد ساعتی میتواند به ۲۰ تا ۵۰ رینگیت برسد، اگرچه این نوع مشاغل ممکن است به مهارتهای خاص یا تجربه نیاز داشته باشند.
ملاحظات مهم کار و تحصیل در مالزی
دانشجویان باید توجه داشته باشند که اشتغال پارهوقت تنها در دورههای تعطیلات رسمی دانشگاه مجاز است و نیاز به مجوز از اداره مهاجرت مالزی دارد. همچنین، اشتغال در مشاغلی که با رشته تحصیلی مرتبط نیستند یا در محیطهای حرفهای مانند دفاتر حسابداری یا داروسازی صورت میگیرد، برای دانشجویان بینالمللی ممنوع است.
نکات مهم در خصوص انجام کار دانشجویی در مالزی
انجام کار دانشجویی در مالزی نیازمند درک دقیق از نظام مهاجرتی و ساختار بازار کار این کشور است. هرچند دولت مالزی اجازه اشتغال محدود را برای دانشجویان بینالمللی صادر میکند، اما قوانین به گونهای تنظیم شدهاند که اولویت را به تداوم تحصیلی و حضور مؤثر در برنامههای آموزشی میدهند. به همین دلیل، بسیاری از نکاتی که در مورد کار دانشجویی در دیگر کشورها رایج است، در مالزی مصداق ندارد یا با تفاوتهای اساسی همراه است.
محدودیت زمانی کار دانشجویی در مالزی به تعطیلات رسمی دانشگاهی محدود است، نه تعطیلات آخر هفته
برخلاف تصور عمومی، دانشجویان بینالمللی تنها در ایام تعطیلات رسمی دانشگاه مجاز به کار هستند، نه در پایان هفته یا روزهای غیر درسی عادی. این به معنای آن است که حتی اگر دانشجو پنجشنبه یا جمعه کلاس نداشته باشد، اجازه کار ندارد مگر آنکه آن روز جزو تعطیلات ترم محسوب شود. این محدودیت از سوی اداره مهاجرت بهشدت پیگیری میشود و تخطی از آن میتواند منجر به لغو مجوز اقامت شود.
نوع شغل باید به تأیید رسمی رسیده باشد و با تحصیلات دانشجو مرتبط نیست
دانشجویان تنها میتوانند در مشاغلی مانند رستورانها، سوپرمارکتها، فروشگاههای خردهفروشی یا هتلهای خاص مشغول به کار شوند. حتی اگر دانشجو در رشتهای مرتبط با فناوری اطلاعات یا مدیریت تحصیل کند، حق ندارد در شرکتهای حرفهای، دفاتر تجاری یا مراکز تخصصی کار کند. اشتغال در چنین محیطهایی به عنوان تخلف از شرایط ویزا تلقی شده و پیامدهای قانونی دارد.
پیشنهاد شغلی باید پیش از درخواست به اداره مهاجرت ارائه شود
فرآیند اخذ مجوز کار دانشجویی تنها زمانی آغاز میشود که یک کارفرما پیشنهاد رسمی اشتغال به دانشجو ارائه داده باشد. دانشجو بدون داشتن این پیشنهاد نمیتواند صرفاً به امید یافتن کار، درخواست مجوز بدهد. این پیشنهاد باید حاوی اطلاعات دقیق درباره محل کار، نوع وظایف، میزان ساعات کاری و مدت همکاری باشد. بدون آن، درخواست به صورت خودکار رد خواهد شد.
بازرسیهای میدانی و ناگهانی برای کنترل وضعیت شغلی دانشجویان انجام میشود
اداره مهاجرت مالزی ممکن است بدون اطلاع قبلی از محل کار دانشجویان بازدید کرده و با تطبیق وضعیت واقعی با اطلاعات ثبتشده، تخلفات را شناسایی کند. در صورتی که دانشجو خارج از چارچوب تعیینشده مشغول به کار باشد یا بیش از ساعات مجاز فعالیت کند، علاوه بر لغو ویزا ممکن است کارفرما نیز با جریمه یا حتی تعطیلی مواجه شود. این سطح از نظارت بهخصوص در شهرهای بزرگی مانند کوالالامپور و جوهور بارو رایج است.
مجوز اشتغال وابسته به وضعیت تحصیلی و عملکرد دانشگاهی است
دانشجویانی که دارای کارنامه تحصیلی ضعیف، غیبتهای زیاد یا تأخیر در فارغالتحصیلی هستند، اغلب اجازه کار نمیگیرند. دانشگاهها موظفاند در گزارش خود به اداره مهاجرت وضعیت تحصیلی دانشجو را ذکر کنند و در صورتی که عملکرد آموزشی او نامطلوب باشد، این موضوع میتواند به رد درخواست مجوز بینجامد. در واقع، حفظ معدل و حضور مستمر نهتنها برای موفقیت تحصیلی، بلکه برای حفظ حق اشتغال نیز ضروری است.
تمام مجوزهای شغلی موقت و قابل لغو هستند
حتی پس از صدور مجوز کار، این مجوز به صورت موقت و محدود در نظر گرفته میشود و در هر زمان که شرایط تغییر کند از جمله تغییر محل کار، کاهش عملکرد تحصیلی، یا تغییر رشته، اداره مهاجرت حق لغو آن را دارد. این مجوزها وابسته به زمان مشخص و محل کار تعیینشده هستند و قابل انتقال به کارفرمای دیگر نیستند مگر با ثبت درخواست جدید.
نحوه پیدا کردن کار دانشجویی در مالزی
از آنجا که اشتغال دانشجویی در مالزی نیاز به مجوزهای خاص دارد و تنها در دورههای تعطیلات رسمی دانشگاه مجاز است، یافتن فرصتهای کاری مناسب نیازمند رعایت دقیق فرآیندها، ارتباطگیری هدفمند و شناخت از بازار کار غیررسمی اما قانونی این کشور است. برخلاف برخی کشورها که فرصتهای کار دانشجویی در سیستمهای رسمی دانشگاهی یا پورتالهای دولتی یکپارچه شدهاند، در مالزی اغلب مسیرها غیرمتمرکز، محلی و وابسته به تلاش فردی هستند.
استفاده از دفاتر امور دانشجویان بینالمللی دانشگاه
بیشتر مؤسسات آموزش عالی مالزی دارای دفاتری برای خدمات دانشجویان بینالمللی هستند که نقش محوری در ارتباط با اداره مهاجرت و صدور تاییدیه اشتغال دارند. این دفاتر اغلب به دانشجویان توصیه میکنند برای یافتن کار در تعطیلات رسمی از شبکههایی استفاده کنند که مورد تأیید دانشگاه و دولت هستند. همچنین، برخی دانشگاهها فهرستی از کارفرماهای مجاز یا فرصتهای کار پارهوقت ارائه میدهند که با رعایت محدودیتهای قانونی تنظیم شدهاند. تعامل با این دفاتر نخستین و مطمئنترین گام برای ورود قانونی به بازار کار دانشجویی است.
جستوجو در پلتفرمها و سایتهای کاریابی در مالزی
وبسایتهایی نظیر JobStreet, Maukerja, Internsheeps, و Indeed Malaysia گرچه بیشتر روی فرصتهای تماموقت متمرکزند، اما بخشهایی نیز دارند که آگهیهای پارهوقت را منتشر میکنند. دانشجویان میتوانند با استفاده از فیلترهایی مانند “part-time”, “temporary”, یا “student job” فرصتهای مناسب را بیابند.
البته باید توجه داشت که کارفرمایان فعال در این سایتها الزاماً از شرایط قانونی برای بهکارگیری دانشجویان خارجی مطلع نیستند، بنابراین پیش از هرگونه اقدام، دریافت تاییدیه از دانشگاه و مهاجرت ضروری است. استفاده از این پلتفرمها مستلزم دقت در بررسی نوع شغل، ساعات کاری و مطابقت آن با مقررات رسمی است.
شبکهسازی از طریق گروههای محلی دانشجویی و جوامع ایرانی
دانشجویان بینالمللی، بهویژه ایرانیان، معمولاً از طریق گروههای غیررسمی در پیامرسانها، انجمنهای دانشگاهی یا صفحات اینستاگرام اطلاعرسانی در مورد فرصتهای شغلی دریافت میکنند. این نوع شبکهسازی غیررسمی میتواند بسیار مؤثر باشد، اما خطراتی نیز به همراه دارد؛ از جمله پیشنهادهای شغلی غیرقانونی یا فاقد مجوز.
بنابراین، استفاده از این روش تنها در صورتی توصیه میشود که پس از دریافت پیشنهاد، مراحل قانونی از طریق دانشگاه و اداره مهاجرت طی شود. اعتماد به فرصتهای شغلی معرفیشده در این بسترها بدون بررسی رسمی ممکن است تبعات اقامتی در پی داشته باشد.
جستوجوی فرصتها از طریق مراجعه حضوری به فروشگاهها و رستورانها
یکی از روشهای عملی برای یافتن کار دانشجویی در مالزی، مراجعه حضوری به مراکز خدماتی همچون کافهها، فودکورتها، فروشگاههای زنجیرهای و هتلهاست. بسیاری از این مشاغل استخدام پارهوقت را بهصورت محلی و بدون درج آگهی رسمی انجام میدهند.
دانشجو میتواند با همراه داشتن رزومه مختصر و معرفینامه دانشگاه، شخصاً به این اماکن مراجعه و تمایل خود برای همکاری در ایام تعطیلات رسمی را اعلام کند. این روش نیازمند آمادگی ارتباطی بالا و درک فرهنگی از نحوه تعامل در محیطهای کار محلی است. همچنین، در صورت علاقه کارفرما، فرایند درخواست مجوز باید با مستندات کامل آغاز شود.
برقراری ارتباط مستقیم با شرکتهای ارائهدهنده خدمات رویداد و فروشهای فصلی
برخی شرکتها در حوزه تبلیغات، فروش حضوری، یا مدیریت نمایشگاهها بهدنبال نیروهای موقت برای بازههای کوتاهمدت هستند. این نوع اشتغال که اغلب بهصورت پروژهای انجام میشود، میتواند گزینه خوبی برای دانشجویان در ایام تعطیل باشد.
اما مهم است که نوع قرارداد، ساعات کاری و محل اشتغال با الزامات مهاجرتی هماهنگ باشد. کار در این حوزهها معمولاً درآمد ساعتی بالاتری دارد ولی نیازمند توان ارتباطی و مهارتهای بازاریابی نیز هست. دانشجو در این شرایط باید از کارفرما بخواهد پیش از شروع کار، مراحل اخذ مجوز را بهطور کامل پیگیری کند.
شرایط کار دانشجویی در مالزی برای ایرانیان
دانشجویان ایرانی که مسیر مهاجرت به مالزی را از طریق ما طی میکنند، در صورت واجد شرایط بودن و داشتن تخصص، ما کمک میکنیم تا بتوانید کار دانشجویی همزمان با تحصیل در مالزی داشته باشید. البته لازم است بدانید، در صورتی که تعداد واحدهای درسی شما در طول ترم زیاد باشد، به هیچ عنوان به کار کردن در مالزی فکر نکنید.
شما هر نوع تخصصی که دارید را در مشاوره ها اعلام کنید تا ما شرایط کار در مالزی و بازار کار را برای شما را بررسی کنیم.
اگر کار فریلنسری بلدید و یا تخصص های مربوط به کامپیوتر مثل برنامه نویسی، طراحی و … راحت تر میتوانید کار پیدا کنید.
سخن پایانی در مورد کار دانشجویی در مالزی
در مجموع، کار دانشجویی در مالزی فرآیندی ساختارمند، نظارتشده و بهشدت قانونمند است که برخلاف بسیاری از کشورها نه بهعنوان یک حق همراه تحصیل، بلکه بهعنوان امتیازی مشروط و موقتی در نظر گرفته میشود. چارچوبهای حقوقی آن بهگونهای طراحی شدهاند که اولویت قطعی با پیشرفت تحصیلی دانشجو باقی بماند و اشتغال صرفاً در زمانها و شرایط خاص مجاز باشد.
محدودیت زمانی به تعطیلات رسمی دانشگاهی، الزام به دریافت پیشنهاد شغلی مشخص، نوع مشاغل قابل قبول، وابستگی کامل به وضعیت تحصیلی و نظارتهای میدانی از سوی نهادهای مهاجرتی، همگی مؤید این واقعیتاند که کار دانشجویی در مالزی نیازمند برنامهریزی دقیق، هماهنگی چندجانبه و آگاهی کامل از قوانین جاری است. بدون رعایت این چارچوبها، کوچکترین تخلف میتواند منجر به عواقب قانونی جدی، از جمله لغو اقامت تحصیلی شود. بنابراین، دانشجویان بینالمللی باید با درکی فنی، نه صرفاً عمومی، به موضوع اشتغال دانشجویی در مالزی ورود کنند.
قبل از اینکه به امید کار در مالزی به این کشور مهاجرت کنید، با ما تماس بگیرید تا هم شرایط شما را بررسی کنیم و هم شرایط بازار کار در تخصصتان را. در ساله های گذشته، دانشجویان زیادی به امید کار حین تحصیل در مالزی اینجا آمده اند ولی متاسفانه دچار چالشهای زیادی شده اند.